– Bài viết cho chuyên trang THỊ DÂN, TTVH & ĐÔ tháng Bảy 2010
Lúc nhạc sĩ Y Vân còn sinh thời, một buổi trưa ở cái chòi nhỏ lợp lá mà anh Phạm Trọng Cầu dựng lên tận góc trong cùng hội sở Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật để làm nơi tập nhạc, tôi đã hỏi, “Saigon giờ còn đẹp không chú?” Ông chậm rãi đáp, tiếng nói mờ đi qua màn khói thuốc Bastos thường trực trên môi, Saigon đẹp lắm, lúc nào cũng đẹp, đẹp cả lúc xấu. Mặc dù bản tụng ca Saigon của ông đã bị kịch tác gia Vũ Khắc Khoan “chê” trong một tùy bút, đại để rằng viết thế là nhảm, Saigon không đẹp cũng chẳng xấu, tự đáy lòng tôi vẫn tin rằng khi Y Vân hát vang Saigon đẹp lắm Saigon ơi Saigon ơi, đấy là lời ca tụng thật lòng - vâng, thật lòng ông thấy Saigon đẹp. Nó đẹp cả trong lúc xấu.
Vũ Khắc Khoan nói rằng một thành phố như thể một người tình. Ta chỉ biết mình đã yêu, và một khi đã mê mải trong tình yêu thì chẳng còn nhận thấy xấu đẹp gì nữa. Về điều này, tôi tán đồng cụ Khoan. Tôi cũng không biết Saigon đẹp hay xấu, đẹp nhiều hay đẹp hơi hơi.
Bộ mặt Saigon thay đổi từng ngày, mỗi ngày mỗi nhuôm nhoam hơn, nhưng dường như tôi không để ý. Bởi chưng, tôi đang trong-tình-yêu, in love - cái cách dịch ngây ngô “woman in love” thành “người đàn bà trong tình yêu” và “men at work” là “những người đàn ông ở công việc” của đài phát thanh một thời hóa ra lại hay. Tôi trong tình yêu. Của Saigon. Với Saigon. Tức là yêu và được yêu.
Thế thì tôi còn viết gì nổi về nó?
Khi mới gặp Q., tôi thấy Q. đẹp. Tôi không nói rằng giờ nàng kém đẹp, nhưng tôi không còn để ý đến điều ấy nữa, thế thôi. Nàng có tà váy mới, cắt tóc mới, phải khoe tôi mới nhận ra. Tôi chỉ biết yêu, chỉ biết yêu mà thôi. Nói gì về nàng cũng đều khó.
Muốn nói muốn viết về Saigon, tôi phải đứng ngoài nó. Tách thoát, như người ngoài, lùi lại, kèm theo một chút dửng dưng, mới viết mới nói được.
oOo
Saigon không phải là nơi chốn cất giữ những kỷ niệm, nhất là kỷ niệm đau buồn. Mỗi ngày mới mở, một khác lạ. Vẫn cái nắng hạn ấy, vẫn những cơn mưa xối xả ấy, vẫn những đầu phố chật cứng người xe những cuối phố nhà cao nhà thấp san sát, mà cứ khác lạ. Saigon là cái bến nước, dung nạp, cưu mang tạm thời bao nhiêu là thân phận; rồi người ta đi. Bỏ đi. Quên mất. Saigon ở lại, làm trọn đạo bến nước, vẫn cứ cưu mang và dung nạp, nhưng không chờ trông, không dõi theo, không mơ tưởng, không đòi trả ơn. Nó cũng chẳng bao giờ phải nhìn lại thân phận mình, xem cái bến là mình đục hay trong. Đẹp hay xấu. Nó bận rộn. Mỗi đời sống mỗi hoàn cảnh, một tính chất. Khác biệt. Làm trọn đạo bến nước, cái đạo bao dung, cái đạo đạm thủy (Bằng hữu như đạm thủy), không mong đáp đền, đủ gần để cảm thông mà đủ xa để khỏi bị ám ảnh, bị đeo đẳng mãi một bóng hình, là đã hết trọn thì giờ. Thế thì đẹp xấu nào quan trọng gì. Saigon khác lạ mỗi phút mỗi giây, hay chính là vì thân phận bến nước của nó, phải tiếp dung bao nhiêu là kiếp sống, hoàn cảnh khác biệt?
Có những thành phố như căn hầm mật nhà băng, chẳng bao giờ để rò rỉ một thứ gì. Một cơn vui có thể vui suốt đời. Một nỗi đau có thể mang trọn kiếp. Như Huế. Như Đà Lạt. Như Pleiku. Đó là những thành phố trùng vây trí nhớ, không cho phép lãng quên. Một tác giả tôi đọc đã lâu, có viết rằng nhiều thành phố giống hệt bó hương nuôi một hồn ma, không cho siêu thoát. Đã đau tình ở đó, là đau đến khi tim vỡ tung, chẳng cách gì nguôi ngoai nổi.
Saigon không thế. Saigon rộng, đông, nhanh, mỗi giây là một cơn lũ quét. Tàn tích nào còn được phép lưu lại? Buồn đau nào còn được chỗ dung thân? Như người lữ khách biết điều hiểu chuyện, đứng dậy rời bến nước nhường ghế cho người mới, dân Saigon không nương níu vào chuyện cũ. Không để tâm. Không tự dằn vặt. Dân Saigon có bản năng quên lãng; mà xét cho cùng thì gánh mãi làm chi cái gánh nặng hôm qua, khi cây đời ngoài kia thay áo từng ngày, khi nắng sớm mưa chiều thay hình đổi dạng từng cơn, khi nhịp sống lúc nào cũng thình thịch một tempo 130 không dịu lại phút nào! Saigon là nơi chốn để sống và quên. Để quên mà sống.
Thành thử, Givral có bị đập, Xuân Thu có bị phá, Vincom có được xây, cột đồng hồ Orient có được thay, xấu hơn hay đẹp hơn, thì người Saigon chép miệng vài lần rồi cũng quên mất. Mà cố nhớ cũng chẳng được, bởi chỉ cần gồng mình vượt ba lần lô cốt nhuôm nhoam đường Lê Văn Sỹ, ngày một phình to dưới cái nắng nhễ nhại thì có bao nhiêu nhớ tiếc cũng trôi tuột mất tăm như thứ mồ hôi độc thoát ra kỳ hết sau một chầu tắm hơi. Saigon hay nhỉ.
Saigon hay.
Tôi cảm ơn Trời đã thương không ban cho một trận thất tình nào ở Huế ở Pleiku hay ở Đà Lạt. Tôi toàn thất tình ở Saigon. Cơn thất tình sầu thảm bay biến lập tức sau một cú hỏng xe, một trận mưa quên đem áo, một lần sắm laptop mới hay là một chuyến thăm nhà Kenzo, nhà Ferragamo. Cảm ơn Saigon.
Rồi nếu tôi hỏi chính Saigon, em có thấy mình đẹp không, chắc thành phố sẽ trả lời tôi: Em chưa bao giờ nghĩ đến điều đó, vì em chưa rảnh.
Nhưng em yêu anh.
No comments:
Post a Comment